Trong quá trình học môn Hóa học ở trình độ Cấp 2, Cấp 3, việc tổng hợp các phản ứng hóa học và phương trình hóa học giúp bạn dễ dàng cân bằng các phản ứng hóa học, nâng cao hiểu biết về môn học này.
Phương trình hóa học là gì?
Khi bắt đầu học Hóa học, bạn thường nghe đến khái niệm phương trình hóa học nhiều. Phương trình hóa học là gì? Đơn giản, đó là phương trình mô tả phản ứng hóa học, cho biết các chất tham gia và sản phẩm được tạo ra sau phản ứng.
Thông qua phương trình hóa học, bạn có thể hiểu được tỉ lệ số nguyên tử, phân tử của các chất tham gia trong một phản ứng hóa học.
Để lập phương trình hóa học, cần tuân theo các bước sau:
- Bước 1: Viết sơ đồ phản ứng hóa học (PUHH)
- Bước 2: Cân bằng phương trình hóa học
- Bước 3: Hoàn thiện phương trình hóa học
Ví dụ: Phản ứng giữa Hidro và Oxi tạo thành nước có phương trình: H2 + O2 = H2O
Bí quyết cân bằng phương trình hóa học
Việc cân bằng phương trình hóa học là bước quan trọng khi viết phản ứng. Đây là bí quyết không thể thiếu khi giải các bài toán hóa học. Vậy làm thế nào để cân bằng phương trình hóa học nhanh chóng và chính xác? Dưới đây là một số phương pháp bạn có thể tham khảo:
Sử dụng phương pháp nguyên tử – nguyên tố
Khi sử dụng phương pháp này, bạn viết các chất dưới dạng nguyên tử riêng lẻ, sau đó cân bằng theo các bước đơn giản.
Ví dụ: Cân bằng phản ứng: P + O2 -> P2O5
Chúng ta có: P + O -> P2O5
Để tạo ra 1 phân tử P2O5, cần 2 nguyên tử P và 5 nguyên tử O.
Theo đó: 2P + 5O -> P2O5
Đối với phân tử oxi O2 chứa 2 nguyên tử, ta cần 5 phân tử O2 để có số nguyên tử oxi gấp đôi. Số nguyên tử P và số phân tử P2O5 cũng tăng lên gấp đôi, tức là 4 nguyên tử P và 2 phân tử P2O5.
Phương trình hóa học hoàn chỉnh sẽ là: 4P + 5O2 -> 2P2O5
Sử dụng phương pháp chẵn – lẻ
Phương pháp này thêm hệ số trước các chất có số lẻ để có số nguyên tử chẵn của nguyên tố đó.
Ví dụ: Cân bằng phản ứng: P + O2 -> P2O5
Trong phản ứng, nguyên tử oxi bên trái là 2 và bên phải là 5. Để cân bằng, thêm số 2 trước P2O5 để số nguyên tử oxi bằng nhau ở cả hai bên. Sau đó, thêm 5 trước O2. Tổng hợp, số nguyên tử oxi ở 2 bên bằng nhau.
Tương tự với nguyên tử Photpho, thêm số 4 trước P ở bên trái để cân bằng.
Phương trình hóa học: 4P + 5O2 -> 2P2O5
Ngoài các phương pháp trên, để cân bằng phương trình hóa học, bạn có thể áp dụng các phương pháp khác như:
- Phương pháp hóa trị tác dụng.
- Phương pháp hệ số phân số.
- Phương pháp xuất phát từ nguyên tố chung nhất.
- Phương pháp cân bằng theo nguyên tố tiêu biểu.
- Phương pháp đại số.
- Phương pháp cân bằng electron.
- Phương pháp cân bằng ion – electron.
Các phương trình hóa học từ lớp 8 – 12
Các phương trình hóa học lớp 8
Trong chương trình hóa học lớp 8 sẽ bao gồm các phương trình, phản ứng hóa học cơ bản nhất. Đây cũng là các kiến thức nền tảng để theo suốt các bạn học sinh trong suốt quá trình học tập của các bạn. Vậy nên việc ghi nhớ chúng là điều rất cần thiết, nhất là các phương trình thường gặp như:
4Al + 3O2 -> 2Al2O3
Br2 + 2KI -> I2 + 2KBr
2SO2 + O2 -> 2SO3
Các phương trình hóa học lớp 9
Nâng cao hơn so với chương trình học ở khối lớp 8, những phương trình hóa học lớp 9 sẽ đa dạng hơn nhiều, những chất tham gia trong 1 phản ứng cũng nhiều hơn, cách cân bằng phương trình hóa cũng sẽ khó hơn. Vậy nên các bạn học sinh cần phải trang bị cho mình những bí quyết thật khoa học để có thể nhanh chóng thích nghi cùng với môn học này. Trong chương trình học lớp 9 chúng ta sẽ rất dễ gặp các phương trình hóa học phức tạp hơn như:
3BaSO4 + 2K3PO4 -> Ba3(PO4)2 + 3K2SO4
2C4H10 + 13O2 -> 8CO2 + 10H2O
Pb + 2AgNO3 -> Pb(NO3)2 + 2Ag
Ba(OH)2 + 2HBr -> Ba+ 2Br + 2H2O
Al2O3 + 3H2SO4 -> Al2(SO4)3 + 3H2O
Các phương trình hóa học lớp 10
Ở chương trình học này, sẽ hệ thống lại mọi những kiến thức bạn học ở bậc trung học cơ sở, kế bên ấy cũng sẽ có những kiến thức nâng cao. Những phương trình hóa học cũng xuất hiện nhiều hơn trong những bài giải toán liên quan. Một vài phương trình hóa học lớp 10 các bạn học sinh cần phải ghi nhớ có thể kể tới như:
Ca + 2 H2O -> Ca(OH)2 + H2
CaCO3 -> CaO + CO2
BaCl2 + Na2SO4 -> 2NaCl + BaSO4
2Al(OH)3 -> Al2O3 + 3H2O
Các PTHH phương trình hóa học lớp 11
Lớp 11 được đánh giá là có khối kiến thức hóa học rất nặng, trường hợp các bạn học sinh không nắm được bản chất vấn đề, không hiểu được quy luật của từng phản ứng hóa học thì rất khó có thể làm được những bài tập. Trong chương trình hóa học lớp 11 bạn sẽ dễ bắt gặp các phương trình hóa học như:
Ag -> 2HNO3 – AgNO3 + H2O + NO2
Al + 6HNO3 -> 3 H2O + 3NO2 + Al(NO3)3
C2H5OH -> C2H4 + H2O
Ca(OH)2 + 2NH4Cl -> 2H2O + 2NH3 + CaCl2
Những phương trình hóa học lớp 11 có mối liên kết chặt chẽ cùng với nhau, từ những kiến thức đơn thuần nhất cho tới phức tạp nhất, từ những phương trình vô cơ tới những phương trình hữu cơ. Tuy nhiên trường hợp có bí quyết học tốt thì dĩ nhiên kết quả học tập của bạn sẽ được tối ưu.
Các phương trình hóa học lớp 12
Chương trình hóa học lớp 12 nói chung và những phương trình hóa học nói riêng là tổng hợp mọi những kiến thức có trong từng bậc học phía dưới.
Kế bên những kiến thức cơ bản cũng rất đa dạng kiến thức nâng cao, kiến thức mở rộng hơn.
Tuy vậy, trường hợp bạn nắm vững được các kiến thức từ những lớp học dưới thì cũng không quá khó khăn để đạt điểm cao lúc giải những bài tập liên quan tới phương trình hóa học.
Một vài phương trình hóa học 12 các bạn học sinh cần phải lưu ý cũng có thể kể tới như:
3Br2 + C6H5NH2 -> C6H2Br3NH2 + 3HBr
CH3COOH + NH3 -> CH3COONH4
Cl2 + H2S -> 2HCl + S
CuCl2 -> Cl2 + Cu
Bài tập về phương trình hóa học
Bài tập 1: Cho sơ đồ của những phản ứng sau:
a) Na+O2⇒Na2O
b) P2O5+H2O⇒H3PO4
Lập phương trình hóa học và cho biết tỉ lệ số nguyên tử, số phân tử của những chất phản ứng.
Chỉ dẫn:
a) Na+O2⇒Na2O
Cân bằng phương trình hóa học sau:
Thêm 2 vào Na2O phía bên phải để O cân thông qua cùng với nguyên tử O2.
Tiếp tục thêm 4 vào trước Na bên trái.
Ta có phương trình hóa học: 4Na+O2⇒2Na2O
Tỉ lệ số nguyên tử, số phân tử của những chất phản ứng: Số nguyên tử Na: số phân tử O2 là 4:1.
b) P2O5+H2O⇒H3PO4
Cân bằng phương trình hóa học sau:
P2O5+3H2O⇒2H3PO4
Tỉ lệ số nguyên tử, số phân tử của những chất phản ứng: Số phân tử P2O5 : số phân tử H2O là 1 : 3.
Bài tập 2: Hãy lựa chọn hệ số và công thức hóa học yêu thích đặt vào những chỗ có dấu ? trong những phương trình hóa học sau.
a) ? Cu + ? => 2CuO
b) Zn + ? HCl => ZnCl2 + H2
c) CaO + ? HNO3 => Ca(NO3)2 + ?
Chỉ dẫn giải:
a) 2Cu + O2 => 2CuO
b) Zn + 2HCl => ZnCl2 + ZnCl2
c) CaO + 2 HNO3 => Ca(NO3)2 + H2O.
Kết luận
Trên đây là tổng hợp những phương trình hóa học hay gặp nhất được Kiến Thức Live tổng hợp lại dành cho ta học sinh và bạn đọc. Nếu các bạn học sinh thấy hay và bổ ích, hãy chia sẻ cùng với bạn bè của mình nhé.
